Στρώματα από ήχους
Οι ήχοι προκύπτουν σε στρώματα, ορισμένα από αυτά υπάρχουν στο προσκήνιο και αλλά στο παρασκήνιο. Όταν δουλεύουμε με στρώματα από ήχους πρέπει να μπορούμε να τα ελέγχουμε και να τα εξισορροπούμε έτσι ώστε να ταιριάζουν αρμονικά μεταξύ τους.
Οι ήχοι μπορούν και μετακινούνται μεταξύ των στρωμάτων, ενώ και ολόκληρα στρώματα από ήχους μπορούν να αλλάξουν θέση.
To ηχοτόπιο διαχωρίζεται κυρίως σε δύο στρώματα: το τοπικό και το πεδίο.
Επιτόπιοι ήχοι και Πλαίσιο
Το πλαίσιο λειτουργεί σαν ένα μεγάλο ηχητικό φόντο ενώ αντίθετα οι επιτόπιοι ήχοι εστιάζουν περισσότερο και βρίσκονται στο προσκήνιο σε σχέση με το μεγαλύτερο πλαίσιο.
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως οι επιτόπιοι ήχοι δε μπορούν να υφίστανται χωρίς το πλαίσιο. Εάν αφαιρεθεί το πλαίσιο τότε οι επιτόπιοι ήχοι δε μπορούν να προσδιοριστούν. Ο ήχος μπορεί να εξακολουθεί να υφίσταται αλλά δεν θα υπάρχει κάτι με το οποίο θα μπορεί να σχετιστεί.
Ουσιαστικά οι επιτόπιοι ήχοι ορίζονται από το πλαίσιο και το αντίθετο το πλαίσιο ορίζεται από τους επιτόπιους ήχους.
Χρήσιμη Πληροφορία για τη σύνθεση
Μερικές φορές οι επιτόπιοι ήχοι χρειάζονται ένα συγκεκριμένο μουσικό πλαίσιο για να έχουν την μεγαλύτερη δυνατή απόδοση.
Προσπάθησε να πειραματιστείς με διάφορα μουσικά πλαίσια μέχρι να βρεις το αυτό που θα ταιριάζει καλύτερα με τους επιτόπιους ήχους που θα χρησιμοποιήσεις.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου αυτά τα δύο βασικά στρώματα ήχου δεν είναι αρκετά για μια μουσική σύνθεση. Για αυτό χρειάζεται να αναφερθούμε και σε άλλα στρώματα ήχου πέρα από αυτά τα δύο. Οι επιτόπιοι ήχοι μπορούν να διαιρεθούν σε τρεις υποκατηγορίες: την αρένα, τη σκηνή (stage) και το γεγονός..
Αρένα, σκηνή και γεγονός
Για να κατανοήσουμε καλύτερα τα πιο πάνω φανταστείτε ένα υπαίθριο μουσικό φεστιβάλ που πραγματοποιείται σε μια φάρμα. Το μεγαλύτερο στρώμα είναι ολόκληρο το πλαίσιο όπου διεξάγονται τα πάντα, δηλαδή η φάρμα. Μέσα όμως στο πλαίσιο υπάρχουν ξεχωριστές αρένες (όπου λαμβάνουν χώρα διαφορετικές παραστάσεις). Μέσα σε κάθε αρένα υπάρχει μια ξεχωριστή σκηνή πάνω στην οποία διεξάγεται η παράσταση και σε κάθε σκηνή πραγματοποιούνται ξεχωριστά γεγονότα (ένα μουσικό κομμάτι ή ένα τραγούδι).
Τώρα φανταστείτε πως σε αυτό το μουσικό φεστιβάλ ακούτε τον αγαπημένο σας καλλιτέχνη να παίζει το αγαπημένο σας μουσικό κομμάτι.
- Το αγαπημένο σας μουσικό κομμάτι είναι το γεγονός
- Ο αγαπημένος σας καλλιτέχνης παίζει πάνω σε μια συγκεκριμένη σκηνή
- Περάν της σκηνής βρίσκονται οι άλλες αρένες του φεστιβάλ
- Και o χώρος όπου διεξάγεται το φεστιβάλ δηλαδή η φάρμα είναι το πλαίσιο
Όταν βρίσκεσαι στην αρένα όπου παίζει ο αγαπημένος σου καλλιτέχνης, μπορεί να ακούς και ήχους που προέρχονται από τις υπόλοιπες αρένες. Όμως επικεντρώνεσαι στο επιτόπιο ήχο και συγκεκριμένα στον καλλιτέχνη (η σκηνή) και στο συγκεκριμένο μουσικό κομμάτι που παίζει εκείνη τη στιγμή (το γεγονός).
Στη περίπτωση όμως που μετακινηθείς προς στους άλλους χώρους του φεστιβάλ, η σχέση σου με το κάθε στρώμα ήχου που υπάρχει εκείνη τη στιγμή στο φεστιβάλ αλλάζει.
Για παράδειγμα αν αποφασίσεις να φύγεις από τη μουσική σκηνή και να πάς στην αρένα με τις κωμικές παραστάσεις τότε η ισορροπία των ήχων αλλάζει. Το αστείο που λέει ο κωμικός μετατρέπεται αυτόματα στο γεγονός, καθώς ο μουσικός που άκουγες πριν και πλέον παίζει σε μια μακρινή σκηνή σε μια διαφορετική αρένα γίνεται μέρος του πλαισίου.


Ήχος και απόσταση
Ο χαρακτήρας ενός ήχου αλλάζει καθώς απομακρύνεται από τον ακροατή.
Ας επιστρέψουμε πίσω στο παράδειγμα με το φεστιβάλ που προαναφέραμε πιο πάνω, για να κατανοήσουμε καλύτερα πως αλλάζει ο χαρακτήρας ενός ήχου. Ας φανταστούμε πως σε μια από τις σκηνές του φεστιβάλ εμφανίζεται ένα συγκρότημα ηλεκτρονικής μουσικής. Όταν βρισκόμαστε μακριά από τον χώρο του φεστιβάλ (Πλαίσιο) μόλις που ακούμε τους ήχους από το συγκρότημα.
Όταν όμως μπούμε στο χώρο του φεστιβάλ δηλαδή στο ΠΛΑΙΣΙΟ και αρχίσουμε να κατευθυνόμαστε προς την ΑΡΕΝΑ όπου παίζει το συγκεκριμένο συγκρότημα, μπορούμε να ακούσουμε σε μικρότερη ένταση τους ήχους από το συγκρότημα. Επίσης μπορούμε να ακούσουμε σε μεγαλύτερο βαθμό τα μπάσα στοιχεία του ήχου από το συγκρότημα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και ο λόγος που συμβαίνει είναι επειδή οι χαμηλής συχνότητας ήχοι μπορούν να ταξιδεύουν μεγάλες αποστάσεις προτού ξεθωριάσουν.
Γεγονός
Οι χαμηλής συχνότητας ήχοι μπορούν να ταξιδεύουν μεγάλες αποστάσεις προτού ξεθωριάσουν.
Όσο μετακινούμαστε πλησιέστερα στη ΣΚΗΝΗ και το ΓΕΓΟΝΟΣ αρχίζουμε σταδιακά να ακούμε όλο και περισσότερο τα στοιχεία του ήχου που είναι μεσαίας και υψηλής συχνότητας. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ψηλοί ήχοι μπορούν να ταξιδεύουν μόνο μικρές αποστάσεις προτού ξεθωριάσουν.
Γεγονός
Οι ψηλής συχνότητας ήχοι μπορούν να ταξιδεύουν μόνο μικρές αποστάσεις προτού ξεθωριάσουν
Δημιουργώντας ρεαλιστικά στρώματα ήχου
Αφού πλέον γνωρίζουμε πως και γιατί οι ήχοι που ακούμε διαφέρουν και πως αυτό εξαρτάται από την σχετική απόσταση που μας χωρίζει από αυτούς, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή την πληροφορία για να αντιστρέψουμε τη διαδικασία.
Μπορούμε να μετατρέψουμε τους ήχους που ηχογραφούμε τοποθετώντας πολύ κοντά το μικρόφωνο κατά την ηχογράφηση αλλά να κάνουμε τους ήχους να ακούγονται λες και βρίσκονται πολύ μακριά.
Ένταση
Όσο πιο κοντά βρισκόμαστε στους ήχους τόσο μεγαλώνει και η ένταση με την οποία τους ακούμε.
Έτσι, κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας μπορούμε να ελέγξουμε πόσο πιο κοντά θα εμφανίζεται να ακούγεται ένας ήχος αυξάνοντας ή μειώνοντας την ένταση του.
Ρυθμίζοντας την ένταση των ήχων, μπορούμε να τους κάνουμε να ακούγονται πιο κοντά σε εμάς ή ότι ακούγονται από μακρινή απόσταση. Η ένταση του ήχου μας επιτρέπει να τοποθετούμε τα στρώματα του ήχου.
Οι μεγάλοι σε ένταση ήχοι εμφανίζονται να ακούγονται από κοντά, ενώ οι μικροί σε ένταση ήχοι εμφανίζονται να ακούγονται από μακριά.
Χρησιμοποιώντας την αυτοματοποίηση μπορούμε να μετατοπίζουμε αυτούς τους ήχους. Δηλαδή η ένταση ενός στρώματος ήχου μπορεί να αυξηθεί – δίνοντας την εντύπωση στο ακροατή πως ο ήχος πλησιάζει όλο και πιο κοντά του. Ενώ η ένταση ενός άλλου στρώματος ήχου μπορεί να μειωθεί, κάνοντας τον ακροατή να νομίζει πως το συγκεκριμένο στρώμα ήχου απομακρύνεται από αυτόν.
Ακρόαση Listen
Ο ήχος ξεκινά να ακούγεται ήσυχα και τοποθετείται ελαφρώς προς τα αριστερά. Αυτό δίνει την εντύπωση πως ήχος προέρχεται από μακριά και από μια συγκεκριμένη τοποθεσία. Καθώς η ένταση του ήχου αυξάνεται σχηματίζεται η εντύπωση πως ο ήχος ολοένα και πλησιάζει.
Πιο πάνω φαίνεται ένα παράδειγμα πως γίνεται η αυτοματοποίηση μέσα στο λογισμικό Compose with Sounds.
Φιλτράρισμα- Χαμηλών συχνοτήτων
Όπως μάθαμε πιο πάνω, οι ψηλής συχνότητας ήχοι μπορούν να ταξιδεύουν μόνο μικρές αποστάσεις προτού ξεθωριάσουν. Έτσι καθώς ο ήχος απομακρύνεται από εμάς το υψηλής συχνότητας στοιχείο του ήχου χάνεται και ακούμε μόνο το μπάσο στοιχείο ενός ήχου.
Αυτό μπορούμε να το προσομοιώσουμε με ένα φίλτρο χαμηλό συχνοτήτων (low pass filter). Ενεργοποιώντας το curt off μπορούμε να ελέγξουμε την ποσότητα των ήχων υψηλής συχνότητας που θα επιτρέψουμε να ακουστούν. Ενεργοποιώντας το cut off σε χαμηλό όριο για το φίλτρο χαμηλών συχνοτήτων δημιουργούμε ένα πιο μπάσο ήχο. Αυτός ο μπάσος ήχος που δημιουργούμε είναι ο τύπος ήχου που αναμένουμε να ακούσουμε από ένα μακρινό αντικείμενο.
Σταδιακά μετακινώντας με αυτοματισμό το κόψιμο, μας επιτρέπεται να ρυθμίζουμε την ισορροπία μεταξύ των χαμηλής και υψηλής συχνότητας ήχων.
Συνδυασμένες μέθοδοι για πλήρες εφέ
Στην πράξη, η ένταση του ήχου και το φιλτράρισμα του λειτουργούν το ένα πλάι στο άλλο. Για να δημιουργήσουμε ένα πιο ρεαλιστικό εφέ πρέπει να επεξεργαστούμε και να αυτοματοποιήσουμε και τα δύο, το ένα πίσω από το άλλο.
Μπορούμε να εξακριβώσουμε την πιο πάνω ενέργεια, όταν ακούμε ένα φυσικό ήχο να μας πλησιάζει:
Άφιξη Τρένου Μετρό
Ο ήχος που παράγει το τρένο εκ φύσεως μας πλησιάζει καθώς το τρένο έρχεται στο σταθμό. Ακούστε πως σταδιακά αλλάζει το εύρος της συχνότητας του ήχου και πως η ένταση του ήχου αυξάνεται. Στην αρχή ακούμε μόνο το χαμηλό και ήσυχο βουητό του τρένου. Στην συνέχεια ακούμε ολοένα και περισσότερο τους υψηλής συχνότητας ήχους και ταυτόχρονα ο ήχος που ακούμε καθώς πλησιάζει το τρένο γίνεται δυνατότερος.
Masking
Όπως μάθαμε πιο πάνω, πολλές φορές οι χαμηλότερης συχνότητας ήχοι είναι πιο δυνατοί σε ένταση από τους υψηλής έντασης ήχους (αυτός είναι και ο λόγος που μπορούν να ταξιδεύουν μεγάλες αποστάσεις). Υπάρχει όμως ο κίνδυνος οι δυνατοί χαμηλοί ήχοι να επισκιάζουν τους πιο ντελικάτους ψηλούς ήχους.
Όταν συνδυάζουμε ήχους μέσα στα κομμάτια μας πρέπει να είμαστε σίγουροι πως αυτό δε θα συμβεί. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να το επιτύχουμε αυτό:
Ένταση
Χαμηλώνοντας την ένταση των χαμηλής συχνότητας ήχων. Αυτό μπορεί να γίνει με το ρυθμιστή της έντασης του ήχου/ενίσχυσης σήματος (volume/gain control).
Pan to Spread Sounds Out
Με αυτή την λειτουργία οι ήχοι δεν θα επικαλύπτουν ο ένας τον άλλο. Μετακινώντας τους χαμηλούς ήχους προς μια κατεύθυνση και τους ψηλούς ήχους στην αντίθετη κατεύθυνση, βοηθά έτσι ώστε οι ήχοι να διαχωριστούν σε διαφορετικά μεγάφωνα. Αποτέλεσμα να μειώνεται ο κίνδυνος να επισκιάζει ο ένας τον άλλο.
Χρήση φίλτρου και αντισταθμιστή (Use a Filter or Equaliser)
Τα φίλτρα και οι αντισταθμιστές μας επιτρέπουν να τροποποιούμε την ισορροπία των συχνοτήτων μέσα σε ένα ήχο. Μπορούμε να ενισχύσουμε κάποιους ήχους και άλλους να τους αδυνατίζουμε. Για παράδειγμα μπορούμε να ενισχύσουμε τους υψηλής συχνότητας ήχους και να αδυνατίσουμε τους χαμηλής έντασης ήχους.
Βρίσκοντας την κατάλληλη ισορροπία
Δεν υπάρχουν κανόνες για να σε βοηθήσουν να βρεις την τέλεια ισορροπία.
Οφείλεις να χρησιμοποιήσεις τα αυτιά σου και να ακούσεις τι σου ακούγεται πιο σωστό.
Πρόσεξε το masking και προσπάθησε να χρησιμοποιήσεις το ρυθμιστή της έντασης του ήχου/ενίσχυσης σήματος, για να ρυθμίσεις τους επόμενους ήχους έτσι ώστε να ταιριάζουν μεταξύ τους.
Οι ήχοι θα ανταγωνίζονται μεταξύ τους αν βρίσκονται και οι δύο μέσα στον ίδιο ηχητικό χώρο. Προσπάθησε να διαχωρίσεις τους ήχους χρησιμοποιώντας είτε την μέθοδο του παν, είτε της απόστασης, είτε της συχνότητας ή και τις τρεις μεθόδους. Έτσι θα είστε σίγουροι πως δεν θα επισκιάζει ο ένας τον άλλο.
